Explore as a

Share our content

News

Published 15 December 2023

21 Ko tā Ngā Puanga Pūtaiao i ngā kairangahau Māori, Pasifika nō STEM

Kua whakawhiwhia ngā kairangahau aramahiwawe 18, ngā kairangahau aramahi-waenga pūtaiao tokotoru hoki (Pūtaiao) ki Ngā Puanga Pūtaiao Fellowships.

Ka āwhina te karahipi ki te whakawhanake, ki te whakapakari hoki i tētahi rāngaimahi rangahau Pūtaiao, Hangarau, Pūhanga me te Pāngarau (STEM) mā te haumi I ngā kairangahau hautupua Māori, Pasifika kia mōhio ai rātou ki tōna pitomata (Puanga). Ka whakahaere te Karahipi i ngā tangata Māori me ngā tangata Pasifika e kīia nei he rangatira mō āpōpō i te rangahau STEM kia uru, kia koke rānei ki roto ki te rāngaimahi Rangahau, Pūtaiao me te Aronga Hou, hangaia ana tētahi tūāpapa aramahi e puāwai ai rātou.

Kei te mahi ngā kaiwhiwhi o Ngā Puanga Pūtaiao Fellowships i ngā wāhanga whānui o te STEM, pēnei i te: whakahaere me te toitūtanga taiao; mātai hangarau koiora; mātai matū koiora; me te rangahau mātai rongoā koiora; te mana raraunga pūtaiao me te mana raraunga taketake; taiao me te āhuarangi hurihuri; ā, pūtaiao rorohiko me te tiaki raraunga, pārongo ā-ipurangi.

Hei tā Te Ahorangi Te Taka Keegan nō Te Whare Wānanga o Waikatoa mō Ngā Puanga Pūtaiao, "Nōku te hōnore, nōku hoki te māngari ki te whakahaere hei tiamana tokorua i te tira aromatawai, ki tō Te Ahorangi Dianne Sika-Paotonu taha. Ka whakatika ngā karahipi i te matea nui, te ngoikoretanga o ngā arawātea mō ngā kairangahau Māori, Pasifika ā muri i te tohu kairangi. Ka whakatūwhera hoki tēnei i ngā huarahi mō ngā kaiwhiwhi momoho kia kaha ake tana whai i te mātauranga, māramatanga hoki nō ana anō tirohanga tūhāhā i roto i ngā momo akoranga whānui."

Hei āpiti atu ki ngā kōrero, e ai ki a Te Ahorangi Dianne Sika-Paotonu nō Te Whare Wānanga o Ōtākou, "ko tā Ngā Puanga Pūtaiao Fellowships he whai wāhi ki ngā arawātea whakawhanake aramahi, otirā ngā aratini mō ngā kairangahau Māori, mō ngā kairangahau Pasifika hoki i Aotearoa, kia whai rongoā e āwhina ai ki te whakatika i ngā uauatanga me ngā take i te porihanga. Ka tautoko hoki ēnei karahipi i ngā homaitanga a ngā rangatira Māori, Pasifika e whakawhānuitia ai te titiro me te mātauranga i roto i ana ake kaupapa rangahau."

He whakamānawa tēnei nā mātou, nā te tira whiriwhiri, ngā tiamana tokorua ki ngā kaiwhiriwhiri o Ngā Puanga Pūtaiao, ā, e tuku nei i ngā kupu whakamiha kia kaha rātou i roto i ā rātou mahi rangahau STEM.

I whakahaerehia Ngā Puanga Pūtaiao e Te Āparangi mō te taha ki a Hīkina Whakatutuki (MBIE).

Anei ngā kaiwhiwhi o Ngā Puanga Pūtaiao Fellowship ko:

  • Emily Afoa (Pūrangakura) - Tiakina te wai: Te whakaaro hou ki te tukunga o ngā ratonga wai e ngā pūhanga
  • Kendon Bell (Scarlatti) - Te whakataruna e tautokohia ai te whanaketanga o te kounga o te wai Māori me te tauhekenga o te haurehu kati mahana
  • Justin Brooks (Te Herenga Waka Victoria University of Wellington) - Ngā kōputu tāhiko, pana ōmata, kawenga paemahana taikaha, kawenga hiko.
  • Alan Cameron (Waipapa Taumata Rau the University of Auckland) - Ngā hapa tokorua; Te Whakaaraara i ngā rongoā mate pukupuku
  • Rory Clifford (Te Whare Wānanga o Waitaha) - Ngā Hangarau Ara: Ngā Ara Hangarau Hou
  • Tom Elliott (iNZight Analytics) - Ngā uatuta ipurangi me te mana raraunga: te waihanga i tētahi pūhara tātari raraunga mō Aotearoa hei tuari ki te ao
  • Blaise Forrester-Gauntlett (AgResearch Limited) - Te tumu pūtau ART: te whakamahi i te tumu pūtau ki te whakawhanake, ki te whakapai ake hoki i ngā hangarau whakaputa uri
  • Roseanna Gamlen-Greene (Te Whare Wānanga o Otāgo University of Otago) - Te mahi tahi hei oranga mō te Kaimoana
  • Jasmine Hall (Te Herenga Waka - Te Whare Wānanga o Wikitōria) - Te wetewete kono: he tirohanga hou ki te raruraru o te tuakiri hapori.
  • Mitchell Head (Te Whare Wānanga o Waikato University of Waikato) - Ngā waiata o te wairoro
  • James Hewett (Te Whare Wānanga o Waitaha University of Canterbury) - Te whai māramatanga ki ngā puketoto
  • Matthew Hughes (Te Whare Wānanga o Waitaha University of Canterbury) - Te whakawhanaketanga o te tūāhanga, me te kuneora o te whenua
  • Siuta Laulaupea'alu (Te Whare Wānanga o Waikato University of Waikato) - Te waihanga I ngā utauta tiaki raraunga, pārongo ā-ipurangi hei aukati i ngā tāware waea i ngā hapori o Tonga.
  • Marjorie Lipsham (Te Kunenga ki Pūrehuroa Massey University) - He Rau Tauwhiro: Te wāhi mō te kaitiaki i ngā ao o te Māori i ēnei rā.
  • Losa Moata’ane (Te Whare Wānanga o Ōtākou) - Tangi mai i te Moana
  • Acushla Sciascia (Te Kunenga ki Pūrehuroa Massey University) - Toitū te marae, toitū te hapori - Te whakapakari i te manawaroa o te whānau, he marae mariko, he marae kikokiko
  • Kim Southey (Te Whare Wānanga o Waikato) – Te mana raraunga Māori mō te wharenoho, te whakamahi i te mātauranga Māori hei ārahi i ngā pūnaha raraunga
  • Jamie Taka (Waipapa Taumata Rau the University of Auckland) - Te tūhura i te pūtaketanga o te pūmua allostery
  • Alexander Trevarton (Waipapa Taumata Rau the University of Auckland) - Te whakamahi i te Atamai hangahanga hei mātai i te ū apiapi me ana hīraunga ki te hauora o te Wāhine Māori I Aotearoa.
  • Essie Van Zuylen (Te Whare Wānanga o Waitaha University of Canterbury) - Ngā harore pohewanga o Aotearoa - Te mārama ki ngā momo puruheka
  • Alexandra Winter-Billington (Te Herenga Waka Victoria University of Wellington) - Te whakauru I te tauira o ngā awa kōpaka e kākahuria ana ki te para me te mātauranga Māori e whakapai ake ai I te tika o te matapae i ngā rerekētanga ā-awa kōpaka
Source: Royal Society Te Apārangi