Te ako me ngā hapori iwi taketake mā te whaipara, te tautake, te hītori, me te mātauranga Māori
Ka tūhuratia e Ahorangi Thegn Ladefoged rāua ko Ahorangi Tuarua Krushil Watene nō Waipapa Taumata Rau me pēhea e puāwai ai ngā hapori iwi taketake i roto i ngā huringa hou hoki
I te ao hurihuri, he maha ngā hapori i Aotearoa kei te pēhia e ngā uauatanga whaipara, ōhanga me te pāpori nui. Engari mō Ngāti Manu, he hapū nō Te Pēwhairangi, ehara te whakarite ngā whakararu kino me ngā ara urutaunga i te mea hou. Mai anō e takahuria ana ō rātou ao e ngā huringa nunui: i kore atu ngā ngahere me ngā māra mō ngā pāmu me ngā mauti Pākehā, i neke ngā whakawhitinga tuku iho ki nā te tauhokohoko mākete, ā, i kore atu ngā pakanga whenua engari he whawhai kē kia ora te iwi.
Kua whakawhiwhia a Ahorangi Thegn Ladefoged rāua ko Ahorangi Tuarua Krushil Watene (Ngāti Manu, Te Hikutu, Ngāti Whātua o Ōrākei, Tonga) ki te Tahua Arowhānui a Marsden kia rapu māramatanga i pēhea te mau i a Ngāti Manu te oranga hapū me tō rātou tuakiri i roto i tēnei hurihanga nui.
Mā te whakamahi auaha i te whaipara, te tautake, te hītori, me te mātauranga Māori o Ngāti Manu, ka whai haere te kaupapa i te ahunga mai o te hapū i mua o te taenga mai o tauiwi tae noa ki te wā i muri o te taenga mai o tauiwi puta noa i ngā wāhi me ngā whenua hira. E mahi ngātahi ana me Ngāti Manu, ka tuhia e te rōpū mātauranga me ngā kairangahau hapori i ngā hononga me ngā kawenga ā-iwi,te tūhura i ngā tikanga pāpori me ngā whakanōhanga, me te hanga matihiko i ngā horanuku tuku iho me ngā wā hītori hira.
Ma te waihanga matihiko anō i ngā horanuku tuku iho, mā te kaupapa Marsden kua whai wāhi atu ki ngā rā o mua mā ngā āhuatanga whakatorotoro hou, te whakarato rauemi tōtika mō te mātauranga me te whakarauora ahurea, me te whakaaraara i te whanaketanga ōhanga me te manawaroa mā te tāpoi ā-hapori. Ka whakawhānui tēnei karahipi pūkenga me te ahurea whitiwhiti i tō tātou mārama ki te manawaroa o ngā iwi taketake me te kaha ki te urutau, e tuku ana i te mahere kia momoho ngā anamata i ao me ētahi atu wāhi o te ao e pā nei ngā hapori ki ngā whakararuraru pāhonohono maha.
Members of Ngāti Manu and the research group on Ōtuihu Pā during a reconnaissance survey of the site (photo supplied)