Explore as a

Share our content

Moses Faleolo

Dr Moses Faleolo (Supplied)

O Dr Moses Faleolo o Te Herenga Waka o le Iunivesete o Vitoria i Ueligitone ua fa‘amanuiaina lea i se New Zealand Mana Tūānuku Research Leader Fellowship e suesue ai pe fa‘apefea finagalo ma tu ma aga Fa‘a-Pasefika mai tagata lautele o le komuniti, e fa‘apea foi aufaigaluega a le tulafono, pule, ma ē e faia tonu ma fa‘aiuga i le vaega o fa‘amasinoga ma le tulafono, e mafai ona fa‘aaogā e atinae ai se malamalamaga sili atu, ma auala fou e puipuia ai, sauaga tau kegi.

 

English


Na maua e Dr Faleolo lona fa‘ailoga o le PhD i le Social Work i le 2015 mai le Iunivesete o Massey. O ia o se tagata faigaluega tau agafeso‘ota‘i (social work) ua lesitalaina ma ua sili atu ma le 10 tausaga lana galuega o le fesoasoani i tupulaga talavou laiti o loo aafia i le solitulafono poo feagai foi ma fa‘afitauli tau i le soifua mālōlō ma tulaga tau i le soifuaga. O ana suesuega, e aofia ai se seleni foa‘i o le Marsden Fund e fa‘atupe ai suesuega na tau ‘aaoina i le 2019, ma ua vave ai ona avea o ia ma se tasi o ta‘ita‘i tāua i le fa‘alauteleina o le a‘oa‘oga ma le malamalaaga tau solitulafono e ala lea i le fa‘asoa ma le fa‘aofiina mai o le malamalama tau Pasefika ma Tagata patino o Atunuu. O ia o se faufautua masani i le mālō o Niu Sila ma fa‘alapotopotoga fa‘avaomālō e pei o le Faiga ma Auala e fa‘asagatau ai i Soligatulafono Fuafuaina i Atunuu o le Lalolagi (Global Initiative against Transnational Organised Crime). I le 2023 na fa‘amanuiaina ai o ia e le Sosaiete a Ausetalia ma Niu Sila Tau i le Tulafono (Australia New Zealand Society of Criminology) i le fa ‘ailoga tauoloa o le Indigenous Justice Award.

O le puipuiga lelei ma auala e tali atu ai i soligatulafono e tatau ona tala fa‘atatau i le va fealoa‘i, tamaoaiga, tu ma aga tau aganuu a tagata solitulafono ma o latou komiuniti. O suesuega i solitulafono a tagata muai o le atunuu e maua ai le malamalama tāua e ausia ai lea tulaga e ala i le suesueina o tala fa‘asolopito o tagata muai o le atunuu ma tulaga o loo iai i nei onapo o soligatulafono, e aofia ai ona mafuaaga, fa‘asa‘oga ma toe fuata‘ina ma le puipuiga. O suesuega a Dr Faleolo o loo fausiaina se tulaga fa‘aalia o “Suesuega Tau Solitulafono a le Pasefika” (Pacific Criminology). O le ‘a ia tu‘ufa‘atasia ni malamalamaaga mai le Taula‘iga o le Lalolagi Fa‘asamoa (Samoan worldview/ Fa‘asamoa) e fa‘atasi ai ma metotia e iloiloina suesuega i tulaga tau va feiloa‘i o tagata (social science analysis techniques) e suesueina ai le fa‘atupula‘ia o kegi o tagata Pasefika i totonu o Aotearoa ma Samoa. O metotia o le ‘a aofia ai talanoaga ma soalaupule, o se tu‘ufa‘atasiga o iloiloga o tusitusiga o suesuega na faia muamua ma fa‘atalanoaga. O le ‘a aoina e Dr Faleolo ni fa‘amatalaga molimau mai tagata o loo aafia i faiga ma tulaga tau le tulafono e aofia ai sui o kegi, aufaigaluega ole tulafono, pule o vaega o auaunaga i le tulafono (justice service sector managers) ma ē e faia fuafuaga ma faiga fa‘avae o le tulafono. O le ‘a ia suesueina tu ma aga fa‘alotoifale, fa‘asinomaga fa‘aleaganuu, ma aafiaga o faiga fa‘aagafeso‘ota‘i ma tala‘aga fa‘asolopito ma tulaga tāua i le aofia ai o tagata i faiga fa‘amasinoga ma tau soligatulafono. O le poloketi o le ‘a maua atu ai se faiga fa‘avae mo le tali fa‘aleaganuu, ma e lelei ma aogā, o auala e fa‘aitiitia ai le auai pe avea foi ma sui o kegi ma soligatulafono i Aotearoa Niu Sila ma le Atu Pasefika i Saute.

 

Dr Moses Faleolo and Dennis Makalio MMM Porirua

Dr Faleolo with Dennis Makalio, MMM Porirua (Supplied)