Explore as a

Share our content

Te tumu pūtau ART: te whakamahi i te tumu pūtau ki te whakawhanake, ki te whakapai ake hoki i ngā hangarau whakaputa uri

DSC 0018aResized

Dr Blaise Forrester-Gauntlett in the laboratory (photo supplied).

> English

> Gagana Sāmoa

He kaupapa kei te nui haere te māharahara mō te tokoora o te kararehe ki te tokomaha i Aotearoa i runga i te wātea haere o ngā tukanga me ngā tikanga e whakahaerehia ana i runga i ngā pāmu, ā, kua kaha whakatātarehia. Me whai rautaki mō te toitūtanga o te rāngai huamiraka e pā ana ki: Te rahi o ngā punua pūru tē hiahiatia, e whakaputaina ana; Te whakapai i te whakaputanga o te huamiraka rangatira me ngā kararehe kikokau hei kapinga whakatupu i tōna anō kāhui; Te whakamomona i te "beefiness" o ngā kararehe i te kāhui huamiraka o te motu e whakapiki ai i te wariu ohaoha; Te whakapiki i te hua o te ira o te huamiraka me te putunga kikokau i Aotearoa. Mā ngā whanaketanga e pai ake ai te whakaputanga, ā, ka āwhina kia ōhanga āmiomio te whakahaere. Ka whakahekea te haurehu kati mahana, ā, ka whakapiki i ngā putanga mō te tokoora o ngā kararehe.

Ehara i te mea korekau he raru ō te ART o nāianei mō te tokooroa o te kararehe, he herenga ā-wā, ā-utu hoki, ā, kāore e taea e ia te popono te whai mō te whakamahi i ō mātou pūnaha huamiraka ā-waho, ā-kaupeka. Ko tā te rangahau i te tumu pūtau o ngā kararehe nō te ahuwhenua i Aotearoa he whai wāhi ki te whakawhanake, ki te whakapai anō hoki i te ART mō te kāhui kau. Mā te whakamahi i te tumu pūtau ka whakaterehia pea e mātou te kōwhiri ira, mā te whakamahi i te multi-factorial dam/sire matings ki te whakaputa i ngā kikiri rangatira. Ka whakahaerehia ā-tau pea te whakarea kikiri mā te whakamahi i te ART e whakatupu ai i ngā kikiri mō te tiaki me te whakawhiti ā tōna wā hei kaiwhiwhi huamiraka i te kōanga. Ki te nui te wātea o ēnei kikiri, ā, ki te nui ake te mōhio o te whakahaere, o te aukati i ngā raru mō te tokoora o te kararehe, ka nui ake te whai wāhi o te ART puta noa i Aotearoa me Te Moana-nui-a-Kiwa.